कै. श्री. हरिवंशराय 'बच्चन' ह्यांच्या मधुशाला ह्या रुबाईसंग्रहातील काही रुबायांचा भावानुवाद करण्याचा हा प्रयत्न आहे.
1.
मृदु भावों के अंगूरों की आज बना लाया हाला,
प्रियतम, अपने ही हाथों से आज पिलाऊँगा प्याला,
पहले भोग लगा लूँ तेरा फिर प्रसाद जग पाएगा,
सबसे पहले तेरा स्वागत करती मेरी मधुशाला।।१।
आज आणली मृदु भावांच्या द्राक्षांची बनवुन हाला
प्रिये, स्वतःच्या हातांनी मी आज तुला पाजिन प्याला
प्रसाद नंतर जगास; आधी अर्पू दे नैवेद्य तुला
सर्वांआधी तुझेच स्वागत करेल माझी मधुशाला
प्रियतम, अपने ही हाथों से आज पिलाऊँगा प्याला,
पहले भोग लगा लूँ तेरा फिर प्रसाद जग पाएगा,
सबसे पहले तेरा स्वागत करती मेरी मधुशाला।।१।
आज आणली मृदु भावांच्या द्राक्षांची बनवुन हाला
प्रिये, स्वतःच्या हातांनी मी आज तुला पाजिन प्याला
प्रसाद नंतर जगास; आधी अर्पू दे नैवेद्य तुला
सर्वांआधी तुझेच स्वागत करेल माझी मधुशाला
2.
प्यास तुझे तो, विश्व तपाकर पूर्ण निकालूँगा हाला,
एक पाँव से साकी बनकर नाचूँगा लेकर प्याला,
जीवन की मधुता तो तेरे ऊपर कब का वार चुका,
आज निछावर कर दूँगा मैं तुझ पर जग की मधुशाला।।२।
तृषार्त जर तू, विश्व तापवुन काढिन त्यातुन मी हाला
साकी होउन नाचिन एका पायावर घेउन प्याला
आयुष्याची गोडी सारी कधीच तुज देउन बसलो
ओवाळिन मी आज तुझ्यावर, सखे, जगाची मधुशाला
एक पाँव से साकी बनकर नाचूँगा लेकर प्याला,
जीवन की मधुता तो तेरे ऊपर कब का वार चुका,
आज निछावर कर दूँगा मैं तुझ पर जग की मधुशाला।।२।
तृषार्त जर तू, विश्व तापवुन काढिन त्यातुन मी हाला
साकी होउन नाचिन एका पायावर घेउन प्याला
आयुष्याची गोडी सारी कधीच तुज देउन बसलो
ओवाळिन मी आज तुझ्यावर, सखे, जगाची मधुशाला
3.
प्रियतम, तू मेरी हाला है, मैं तेरा प्यासा प्याला,
अपने को मुझमें भरकर तू बनता है पीनेवाला,
मैं तुझको छक छलका करता, मस्त मुझे पी तू होता,
एक दूसरे की हम दोनों आज परस्पर मधुशाला।।३।
प्राणप्रिये, माझी हाला तू, तृषित तुझा अन् मी प्याला
झालिस पिणारा तू भरुनी माझ्यामध्ये अपुल्याला
मस्त मला होतीस पिउनि तू, मी तुजला सांडत होतो
परस्परांसाठी झालो, बघ, आपण दोघे मधुशाला
अपने को मुझमें भरकर तू बनता है पीनेवाला,
मैं तुझको छक छलका करता, मस्त मुझे पी तू होता,
एक दूसरे की हम दोनों आज परस्पर मधुशाला।।३।
प्राणप्रिये, माझी हाला तू, तृषित तुझा अन् मी प्याला
झालिस पिणारा तू भरुनी माझ्यामध्ये अपुल्याला
मस्त मला होतीस पिउनि तू, मी तुजला सांडत होतो
परस्परांसाठी झालो, बघ, आपण दोघे मधुशाला
4.
भावुकता अंगूर लता से खींच कल्पना की हाला,
कवि साकी बनकर आया है भरकर कविता का प्याला,
कभी न कण-भर खाली होगा लाख पिएँ, दो लाख पिएँ!
पाठकगण हैं पीनेवाले, पुस्तक मेरी मधुशाला।।४।
काढून भावुकतेच्या द्राक्षांतून कल्पनेची हाला
साकी होऊन कवी घेउनि आला कवितेचा प्याला
एक थेंबही कमी न होइल, लाखोंनी रसपान करो
वाचक गण पीणारे आणिक पुस्तक माझे मधुशाला
कवि साकी बनकर आया है भरकर कविता का प्याला,
कभी न कण-भर खाली होगा लाख पिएँ, दो लाख पिएँ!
पाठकगण हैं पीनेवाले, पुस्तक मेरी मधुशाला।।४।
काढून भावुकतेच्या द्राक्षांतून कल्पनेची हाला
साकी होऊन कवी घेउनि आला कवितेचा प्याला
एक थेंबही कमी न होइल, लाखोंनी रसपान करो
वाचक गण पीणारे आणिक पुस्तक माझे मधुशाला
5.
मधुर भावनाओं की सुमधुर नित्य बनाता हूँ हाला,
भरता हूँ इस मधु से अपने अंतर का प्यासा प्याला,
उठा कल्पना के हाथों से स्वयं उसे पी जाता हूँ,
अपने ही में हूँ मैं साकी, पीनेवाला, मधुशाला।।५।
मधुर भावनांपासून सुमधुर नित्य बनवतो मी हाला
ह्या गोडीने अंतरातला तृषाक्रांत भरतो प्याला
हातांनी उचलून कल्पनेच्या त्याला जातो पिउनी
स्वतःच आहे मी साकी, मी पीणारा, मी मधुशाला
भरता हूँ इस मधु से अपने अंतर का प्यासा प्याला,
उठा कल्पना के हाथों से स्वयं उसे पी जाता हूँ,
अपने ही में हूँ मैं साकी, पीनेवाला, मधुशाला।।५।
मधुर भावनांपासून सुमधुर नित्य बनवतो मी हाला
ह्या गोडीने अंतरातला तृषाक्रांत भरतो प्याला
हातांनी उचलून कल्पनेच्या त्याला जातो पिउनी
स्वतःच आहे मी साकी, मी पीणारा, मी मधुशाला
6.
मदिरालय जाने को घर से चलता है पीनेवला,
'किस पथ से जाऊँ?' असमंजस में है वह भोलाभाला,
अलग-अलग पथ बतलाते सब पर मैं यह बतलाता हूँ -
'राह पकड़ तू एक चला चल, पा जाएगा मधुशाला।'। ६।
जाण्या मद्यालयी घरातुन पिणारा बाहेर आला
कुठल्या रस्त्याने जावे हे समजेना काही त्याला
वेगवेगळे रस्ते सारे सांगत असता मी म्हटले
"कुठल्याही रस्त्याने जा तू, मिळेल तुजला मधुशाला"
'किस पथ से जाऊँ?' असमंजस में है वह भोलाभाला,
अलग-अलग पथ बतलाते सब पर मैं यह बतलाता हूँ -
'राह पकड़ तू एक चला चल, पा जाएगा मधुशाला।'। ६।
जाण्या मद्यालयी घरातुन पिणारा बाहेर आला
कुठल्या रस्त्याने जावे हे समजेना काही त्याला
वेगवेगळे रस्ते सारे सांगत असता मी म्हटले
"कुठल्याही रस्त्याने जा तू, मिळेल तुजला मधुशाला"
7.
चलने ही चलने में कितना जीवन, हाय, बिता डाला!
'दूर अभी है', पर, कहता है हर पथ बतलानेवाला,
हिम्मत है न बढूँ आगे को साहस है न फिरुँ पीछे,
किंकर्तव्यविमूढ़ मुझे कर दूर खड़ी है मधुशाला।।७।
चालत चालत किती भाग हा खर्च जीवनाचा झाला
"अजून थोडे दूर", बोलला, मी रस्ता पुसला ज्याला
नाही पुढे जाण्याची हिंमत, साहस मागे फिरण्याचे
दिड्.मूढ करुनी मजला आहे दूर उभी ती मधुशाला
'दूर अभी है', पर, कहता है हर पथ बतलानेवाला,
हिम्मत है न बढूँ आगे को साहस है न फिरुँ पीछे,
किंकर्तव्यविमूढ़ मुझे कर दूर खड़ी है मधुशाला।।७।
चालत चालत किती भाग हा खर्च जीवनाचा झाला
"अजून थोडे दूर", बोलला, मी रस्ता पुसला ज्याला
नाही पुढे जाण्याची हिंमत, साहस मागे फिरण्याचे
दिड्.मूढ करुनी मजला आहे दूर उभी ती मधुशाला
8.
मुख से तू अविरत कहता जा मधु, मदिरा, मादक हाला,
हाथों में अनुभव करता जा एक ललित कल्पित प्याला,
ध्यान किए जा मन में सुमधुर सुखकर, सुंदर साकी का,
और बढ़ा चल, पथिक, न तुझको दूर लगेगी मधुशाला।।८।
करी सुखाने जप तू अविरत 'मधु, मदिरा, मादक हाला'
हातामध्ये मनोमनी धर एक ललित कल्पित प्याला
ध्यान मनी कर सुखदायी त्या सुमधुर, सुंदर साकीचे
पहा, न मग वाटेल तुला ती दूर फारशी मधुशाला
हाथों में अनुभव करता जा एक ललित कल्पित प्याला,
ध्यान किए जा मन में सुमधुर सुखकर, सुंदर साकी का,
और बढ़ा चल, पथिक, न तुझको दूर लगेगी मधुशाला।।८।
करी सुखाने जप तू अविरत 'मधु, मदिरा, मादक हाला'
हातामध्ये मनोमनी धर एक ललित कल्पित प्याला
ध्यान मनी कर सुखदायी त्या सुमधुर, सुंदर साकीचे
पहा, न मग वाटेल तुला ती दूर फारशी मधुशाला
9.
मदिरा पीने की अभिलाषा ही बन जाए जब हाला,
अधरों की आतुरता में ही जब आभासित हो प्याला,
बने ध्यान ही करते-करते जब साकी साकार, सखे,
रहे न हाला, प्याला, साकी, तुझे मिलेगी मधुशाला।।९।
होइल जेव्हा मदिरापानाची इच्छाच स्वये हाला
अधरांच्या आतुरतेमध्ये आभासित होता प्याला
साकी साकारेल जेधवा ध्यान तिचे करता करता
नुरेल हाला, प्याला, साकी; मिळेल तुजला मधुशाला
अधरों की आतुरता में ही जब आभासित हो प्याला,
बने ध्यान ही करते-करते जब साकी साकार, सखे,
रहे न हाला, प्याला, साकी, तुझे मिलेगी मधुशाला।।९।
होइल जेव्हा मदिरापानाची इच्छाच स्वये हाला
अधरांच्या आतुरतेमध्ये आभासित होता प्याला
साकी साकारेल जेधवा ध्यान तिचे करता करता
नुरेल हाला, प्याला, साकी; मिळेल तुजला मधुशाला
10.
सुन, कलकल़ , छलछल़ मधुघट से गिरती प्यालों में हाला,
सुन, रूनझुन रूनझुन चल वितरण करती मधु साकीबाला,
बस आ पहुंचे, दुर नहीं कुछ, चार कदम अब चलना है,
चहक रहे, सुन, पीनेवाले, महक रही, ले, मधुशाला।।१०।
प्याल्यामध्ये, ऐक, पडतसे सुरईतुन खळखळ हाला
रुणझुण रुणझुण, ऐक, चालते वितरित मधु साकीबाला
निकट पोचलो, दूर न आता, चार पावले, बस, उरली
ऐक गीत तू पीणाऱ्यांचे; गंधाळे, बघ, मधुशाला
सुन, रूनझुन रूनझुन चल वितरण करती मधु साकीबाला,
बस आ पहुंचे, दुर नहीं कुछ, चार कदम अब चलना है,
चहक रहे, सुन, पीनेवाले, महक रही, ले, मधुशाला।।१०।
प्याल्यामध्ये, ऐक, पडतसे सुरईतुन खळखळ हाला
रुणझुण रुणझुण, ऐक, चालते वितरित मधु साकीबाला
निकट पोचलो, दूर न आता, चार पावले, बस, उरली
ऐक गीत तू पीणाऱ्यांचे; गंधाळे, बघ, मधुशाला
0 Comments:
Subscribe to:
Post Comments (Atom)